Po amputacji kończyny dolnej lub górnej następuje proces gojenia rany. To właśnie wtedy duże znaczenie ma prawidłowa pielęgnacja kikuta, ponieważ pomaga ona zapobiegać wieu poważnym powikłaniom. Jak prawidłowo dbać o kikut po amputacji?
Dlaczego należy pielęgnować kikut po amputacji?
Codzienna pielęgnacja kikuta po amputacji kończyny jest potrzebna dla poprawnego wygojenia się rany, a także ma duże znaczenie dla przygotowania do dalszego protezowania.
Odpowiednia pielęgnacja zmniejszy ryzyko pojawiania się obrzęków, pomoże w ochronie skóry, a w efekcie zredukuje bóle, przykurcze i inne potencjalne skutki uboczne, które mogą zaburzyć proces powrotu do zdrowia.
Posiadamy podpisaną umowę z wszystkimi dostawcami części protez w Europie. Współpracujemy z renomowanymi markami m.in. Ottobock i Ossur.
- Dowiedź się ile kosztuje proteza od Relax-Med dopasowana do Ciebie i porównaj ofertę z innymi firmami.
- Sprawdź jakie masz możliwości refundacji i dofinansowania.
- Uzyskaj wsparcie w przygotowaniach do rehabilitacji.
- Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji i przejdź przez formalności z naszą pomocą.
To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
Na prawidłową pielęgnację kikuta po amputacji składają się poniższe kroki:
1. Higiena
Podstawą prawidłowej pielęgnacji kikuta kończyny jest higiena. Dzięki niej można zredukować ryzyko infekcji i wspierać gojenie się skóry.
• Myj kikut letnią wodą oraz delikatnym środkiem myjącym,
• Unikaj moczenia kikuta – wybierz szybki prysznic zamiast kąpieli w wannie,
• Po myciu dokładnie osusz kikut miękkim ręcznikiem – nie pocieraj skóry, ale stosuj ruchy oklepujące,
• W razie potrzeby zastosuj środek odkażający.
Pamiętaj również o higienie przed czynnościami, takimi jak zmiana opatrunków czy bandażowanie kikuta.
2. Ochrona skóry
Po operacji skóra na kikucie bywa nadmiernie wrażliwa i podatna na podrażnienia. Właśnie dlatego duże znaczenie ma odpowiednia ochrona skóry przed czynnikami zewnętrznymi.
• Codziennie nawilżaj skórę za pomocą delikatnego balsamu – unikaj tłustych balsamów przed bandażowaniem i używaniem leja protezowego,
• Stosuj zalecone przez lekarza opatrunki i regularnie je wymieniaj.
3. Pielęgnacja blizn
Rana po amputacji kończyny zamyka się najczęściej po 2-4 tygodniach. W jej miejscu powstaje blizna, która tworzy się w okresie od kilku do kilkunastu miesięcy. Zaleca się wtedy odpowiednią pielęgnację blizn, co pomoże w ich prawidłowym uformowaniu.
• Stosuj specjalne kosmetyki na blizny – tłuste kremy, żele silikonowe, które powodują, że blizna lepiej się formuje,
• Chroń bliznę przed bandażowaniem z użyciem taśmy silikonowej,
• Delikatnie masuj bliznę, by pozostała miękka i elastyczna.
4. Mobilizacja
Mobilizacja po wykonaniu amputacji pozytywnie wpływa na zdrowie całego ciała. Wspomaga krążenie krwi, układ oddechowy, wzmacnia mięśnie, ćwiczy równowagę i koordynację.
Początkowo mobilizacja prowadzona jest przez wykwalifikowany personel. Następnie należy wykonywać ćwiczenia zalecone przez fizjoterapeutę, na przykład zginanie i prostowanie stawu, ćwiczenia z piłeczkami i taśmami elastycznymi, rolowanie wałkiem. Mobilizacja obejmuje również przyjmowanie prawidłowej pozycji ciała w trakcie siedzenia i leżenia.
5. Bandażowanie kikuta
Bandażowanie kikuta po amputacji jest elementem terapii kompresyjnej, czyli uciskowej. Jego celem jest zapobieganie obrzękom, pobudzenie krążenia krwi i limfy oraz prawidłowe uformowanie kikuta przed protezowaniem.
Do bandażowania najlepiej stosować bandaże elastyczne, przylepne, które nie będą ześlizgiwały się z kikuta. Prawidłowej techniki bandażowania uczy pacjenta fizjoterapeuta albo pielęgniarka.
6. Hartowanie kikuta
Hartowanie kikuta, także określane jako odczulanie, jest stosowane w celu zmniejszenia nadmiernej wrażliwości skóry po operacji. Proces ten powinno się prowadzić kilka razy w ciągu dnia.
Odczulanie prowadzić można przez delikatne masowanie, rozcieranie i uderzanie skóry, a także stosowanie akcesoriów, takich jak miękka szczoteczka, gąbka, ręcznik czy piłka jeżyk. Ruchy należy wykonywać w kierunku od szczytu kikuta do ciała.
7. Prawidłowe ułożenie
Właściwa postawa oraz ułożenie kończyny po amputacji są ważne już w pierwszych dniach po operacji.
Zalecane jest układanie kikuta kończyny górnej na poziomie serca albo nieco powyżej w pozycji odwodzącej. Z kolei w przypadku kończyny dolnej należy jak najczęściej przyjmować pozycję z wyprostowanym kikutem i unikać układania go na poduszce. Zaleca się stosowanie twardszych materacy.
Pielęgnacja kikuta po amputacji – na co zwrócić uwagę?
Pacjenci po amputacji kończyny górnej lub dolnej powinni zwracać baczną uwagę na niepokojące objawy, które mogą świadczyć o nieprawidłowej pielęgnacji, ale również o rozwijającej się infekcji.
Objawy, na które należy zwrócić uwagę:
• Zaczerwienienie,
• Obrzęki,
• Ocieplenie skóry,
• Nieprzyjemny zapach,
• Gwałtowny, nagły ból,
• Gorączka,
• Zmiana w kształcie kikuta.
W razie wystąpienia tych objawów należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem albo pielęgniarką.
Wsparcie, jakiego potrzebujesz – wszystko w jednym miejscu
W Relax-Med nie tylko wykonujemy protezy – oferujemy również pełne wsparcie rehabilitacyjne przed i po zaprotezowaniu. To nasza przewaga nad wieloma innymi pracowniami protetycznymi w Polsce. Dzięki wewnętrznemu zespołowi fizjoterapeutów możemy zapewnić kompleksowe, indywidualne podejście na każdym etapie powrotu do samodzielności.
Masz pytania dotyczące fizjoterapii przed lub po zaprotezowaniu? Zadzwoń do nas!
Chcesz dowiedzieć się, jak przygotować się do zaprotezowania? Zadzwoń do nas!
Źródła:
Juszczak, Katarzyna, et al. „Edukacyjna rola pielęgniarki w opiece nad pacjentem po amputacji kończyny dolnej.” Surgical & Vascular Nursing/Pielegniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 13.4 (2019).
